11. júlí 2019 Utanríkisráðuneytið

Ályktun Íslands um mannréttindaástand á Filippseyjum samþykkt

Harald Aspelund, fastafulltrúi Íslands, flytur ávarp við upphaf atkvæðagreiðslunnar - mynd — Harald Aspelund, fastafulltrúi Íslands, flytur ávarp við upphaf atkvæðagreiðslunnar

Mannréttindaráð Sameinuðu þjóðanna samþykkti í dag ályktun sem Ísland hafði lagt fram í ráðinu um stöðu mannréttindamála á Filippseyjum. Með samþykkt ályktunarinnar lýsir mannréttindaráðið formlega yfir áhyggjum af ástandinu á Filippseyjum, hvetur stjórnvöld í landinu til að stöðva aftökur á fólki án dóms og laga og draga þá til ábyrgðar sem hafa staðið fyrir slíku.

Enn fremur er farið fram á að stjórnvöld á Filippseyjum sýni skrifstofu mannréttindafulltrúa Sameinuðu þjóðanna, sem og stofnunum mannréttindaráðsins, fullan samstarfsvilja. Loks er mannréttindafulltrúa Sameinuðu þjóðanna falið að standa fyrir skýrslugerð um stöðu mannréttindamála á Filippseyjum og leggja fyrir mannréttindaráðið að ári liðnu.

Atkvæðagreiðslunni lyktaði þannig að 18 studdu ályktunina, 15 sátu hjá og 14 voru á móti. Er þetta í fyrsta skipti sem Ísland lætur að sér kveða með þessum hætti í ráðinu og í fyrsta skipti sem ályktun er samþykkt á þessum vettvangi um stöðu mannréttinda á Filippseyjum.

„Með því að leggja fram þessa ályktun var Ísland að fylgja eftir fyrra frumkvæði sínu. Það er afar mikilvægt enda hefur það sýnt sig að ástand mannréttindamála í Filippseyjum hefur farið stigversnandi. Mannréttindi eru hornsteinn í utanríkisstefnu Íslands og við hétum því þegar við tókum sæti í mannréttindaráði Sameinuðu þjóðanna að setja mark okkar á starfsemi ráðsins og láta til okkar taka þar sem þörf er á. Það höfum við gert meðal annars í málefnum Filippseyja, sem og gagnvart Sádi-Arabíu. Ég er ánægður með niðurstöðuna í dag og tel að með samþykkt þessarar ályktunar sé mannréttindaráðið að standa undir nafni sem helsti vettvangur umræðu um mannréttindamál í heiminum,“ segir Guðlaugur Þór Þórðarson utanríkisráðherra.

Alls voru þrjátíu og fimm ríki meðflytjendur að þessari ályktun Íslands. Tildrög ályktunarinnar eru þau að Ísland hefur á síðustu tveimur árum þrívegis flutt sameiginlega yfirlýsingu í mannréttindaráðinu fyrir hönd fjölda ríkja um mannréttindaástandið á Filippseyjum, einkum í tengslum við aftökur án dóms og laga sem stjórnvöld hafa réttlætt á grundvelli svokallaðs stríðs gegn eiturlyfjum.

Í síðustu sameiginlegu yfirlýsingunni sem Ísland flutti, þá fyrir hönd 39 ríkja í júní 2018, var sérstaklega tekið fram að ef stjórnvöld á Filippseyjum væru ekki tilbúin til að leyfa heimsóknir og eftirlit sérfræðinga á vegum mannréttindaráðsins, eða skrifstofu mannréttindafulltrúa Sameinuðu þjóðanna, yrði mannréttindaráðið að íhuga frekari skref, þ.m.t. að mögulega samþykkja ályktun um ástandið.

Ellefu sérstakir skýrslugjafar á vegum mannréttindaráðsins sendu 7. júní sl. frá sér tilmæli til aðildarríkja ráðsins um að stíga nú skrefið til fulls og setja á laggirnar óháða rannsókn á mannréttindabrotum á Filippseyjum. Var þar vísað til þess að mannréttindaástandið í landinu færi sífellt versnandi, meðal annars væri æ algengara að baráttufólk fyrir mannréttindum yrði fyrir ofsóknum og árásum vegna gagnrýni á þær aðferðir sem stjórnvöld á Filippseyjum beittu í svonefndu stríði gegn eiturlyfjum.

Fjörutíu og sjö ríki sitja í mannréttindaráði Sameinuðu þjóðanna og hafa þar atkvæðisrétt, þeirra á meðal bæði Ísland og Filippseyjar. Ísland tók sæti í mannréttindaráðinu í fyrsta sinn í júlí 2018. Kjörtímabili Íslands lýkur í lok þessa árs.

Ávarp Haralds Aspelund fastafulltrúa sem flutt var við upphaf atkvæðagreiðslunnar.

Texti ályktunarinnar um ástand mannréttinda á Filippseyjum.